خودآگاهی (Self Awareness)
در واقع می‌توان گفت خودآگاهی نوعی توانایی محسوب می‌شود، که باعث شناخت خود از نظر نقاط قوت و ضعف و حتی خواسته‌هایی که داریم، می‌شود. اگر دقت کرده باشید اکثر مردم وقتی می‌خواهند خودشان را معرفی کنند به نام و نام خانوادگی و سن و جنسیت و شغل و … اشاره می‌کنند ولی از ویژگی‌های مثبت یا منفی شخصیتی و رفتاری خودشان، شناخت کافی ندارند.
مقوله خودآگاهی به ما کمک می‌کند که در شرایط مواجهه با بحران و مواقع استرس‌زا بتوانیم احساسات خود را مدیریت کنیم. همچنین در ارتباط سازی به مشکل برنخوریم.
سقراط در بحث خودآگاهی به این نکته اشاره کرده است. وی عنوان می‌دارد: «خودآگاهی، باعث منزوی شدن آدم‌ها می‌شود، در صورتی که نتوانند از آن به درستی استفاده کنند.». ما باید بتوانیم به مشکلاتی که داشتیم و داریم، بخندیم و موفقیت را با رضایت همراه کنیم.
انسان ها غالبا در ناخودآگاه ذهن خود، برای هر چیزی پایانی در نظر می‌گیرند. در واقع تمام تصمیماتی که در زندگی می‌گیریم، در نهایت به یک چیز بسیار مهم ربط دارد و آن، روز پایان زندگی ماست.
برای اثبات این موضوع می توانیم یک تمرین ساده داشته باشیم. شما امروز کلی تصمیم گرفتید و پیرو هر تصمیم واکنشی داشته‌اید. از تصمیمات کوچک اول صبح مثل چه لباسی بپوشم؟ صبحانه چی بخورم؟ چه موقع از خانه خارج بشم که به موقع سر کار باشم؟ تا تصمیمات مهم‌تر که چه برخوردی با همکارم داشتم؟ چه لحن بیانی داشتم؟ کدام مساله را نباید مطرح می کردم و… .
حال همه این تصمیمات را مرور کنید و تصور کنید امروز روز آخر زندگی شماست. با این تصور واکنش‌های خودتان را تحلیل کنید. اکثر آدم‌ها در این شرایط، حسرت واکنش‌های بد و مدیریت نشده خود را می‌کشند. چرا که اصولا در واکنش‌های لحظه‌ای و هیجانی تصمیمی می‌گیرند که بعدا از آن پشیمان می‌شوند.
این مبحث به شما کمک می کند که احساسات خود را مدیریت کنید و تصمیم هیجانی نگیرید.
شناخت احساسات
از جمله اجزای مهم در بحث خودآگاهی، شناخت احساسات است.
همانطور که می‌دانید برای داشتن یک زندگی خوب و موفق، لازم است که در وهله اول احساس خوبی در مورد خودمان داشته باشیم و از کسی که هستیم شاد و راضی باشیم. اصولا انسان‌ها عادت مقایسه کردن خود با دیگران را دارند و نکته منفی داستان اینجاست که در اکثر مواقع ویژگی‌های مثبت دیگران را با نکات منفی خود مقایسه می‌کنند و همین امر باعث می‌شود که احساس پوچی بکنند و همیشه خودشان را پایین‌تر از بقیه ببینند و بالطبع بدون آن که متوجه شوند تبعات آن را متحمل می‌شوند و عزت نفس و اعتماد به نفس خود را از دست داده و به عبارت دیگر خود را می‌بازند.
حال آن که هر انسانی دارای ویژگی مثبت و منفی است و اگر ما نسبت به احساسات خود شناخت کافی داشته باشیم، می‌توانیم آن را به راحتی مدیریت کنیم و ویژگی‌های مثبت را تقویت کرده و منفی‌ها را جهت‌دهی کنیم.
به نظر شما کسی که نسبت به خود احساس خوبی دارد، دارای چه ویژگی‌هایی است؟ از این جمله می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- خصوصیات مثبت خود را می‌شناسد و از آن‌ها لذت می‌برد.
- ویژگی‌های منفی خود را می‌پذیرد و در راستای اصلاح آن‌ها تلاش می‌کند.
- موفقیت‌ها و شکست‌های خود را پذیرفته، از موفقیت‌ها انگیزه گرفته و از شکست‌ها درس می‌گیرد.
- برای رسیدن به اهداف خود تلاش می‌کند.
- به خود و دیگران ارزش قائل شده و احترام می‌گذارد.
